มาตรฐานพันธุ์ไก่ชนนเรศวร

ความเป็นมา

           ไก่ชนนเรศวร เป็นไก่ชนตามประวัติศาสตร์ ซึ่งปรากฎอยู่ในพงศาวดาร เมื่อครั้งที่สมเด็จพระนเรศวร มหาราช ทรงพำนักอยู่ในประเทศพม่า พระองค์ทรงนำไก่เหลืองหางขาวไปจาก เมืองพิษณุโลก เพื่อในไปชนกับไก่ของพระมหาอุปราช เป็นไก่ชนที่มีลักษณะพิเศษ มีความเฉลียวฉลาดในการต่อสู้ จึงชนะจนได้รับสมญาว่า "เหลืองหางขาวไก่เจ้าเลี้ยง"ซึ่งสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดพิษณุโลก ได้ศึกษาค้นคว้า และทำการส่งเสริมเผยแพร่ โดยจัดประกวดครั้งแรกขึ้นเมื่อ 29 กรกฎาคม 2533 และในปี 2534 ได้จัดตั้งชมรมอนุรักษ์ไก่ชนนเรศวรขึ้นที่ตำบลหัวรอ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก โดยได้รับการ สนับสนุนงบประมาณจากองค์การ บริหารส่วนจังหวัดพิษณุโลก จนถึง ปี 2542 ได้จัดตั้ง กลุ่มอนุรักษ์ และพัฒนาพันธุ์ไก่ชน พระนเรศวร ขึ้นทุกอำเภอ รวม 12 กลุ่ม เพื่ออนุรักษ์ และพัฒนาสายพันธุ์ให้คงอยู่คู่
เป็นสมบัติ คู่้ชาติไทยต่อไป

แหล่งกำเนิด

ไก่ชนนเรศวร เป็นไก่ชนสายพันธุ์เหลืองหางขาวและเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปแล้วว่า มีถิ่นกำเนิดอยู่ ที่จังหวัดพิษณุโลก จนถึงขณะนี้ ไก่ชนนเรศวร นับว่าเป็นของดีของจังหวัดพิษณุโลก และเป็นสมบัติ ของชาติไทย ที่กำลังได้รับความสนใจกันอย่างแพร่หลายทั่วประเทศ ดังนั้น
เพื่อให้การอนุรักษ์ และพัฒนาพันธุ์ฺไก่ชนนเรศวร ดำเนินไปในทิศทางเดียวกัน คงไว้ซึ่งเอกลักษณ์ฺและลักษณะประจำพันธุ์ที่แน่นอน สำนักงานปศุสัตว์ จังหวัดพิษณุโลก จึงได้กำหนดมาตรฐานพันธุ์ไก่ชนนเรศวรขึ้นเมื่อวันที่ 12 ตุลาคม 2542 ดังต่อไปนี้

สายพันธุ์
               เหลืองหางขาว
ขนาด
               เพศผู้ มีน้ำหนักตั้งแต่ 3 กิโลกรัมขึ้นไป สูงตั้งอต่ 60 เซนติเมตรขึ้นไป (วัดจากใต้ปากล่างตั้งฉากถึงพื้นที่ยืน)
               และ เพศเมีย มีน้ำหนัดตั้งแต่ 2 กิโลกรัมขึ้นไป สูงตั้งแต่ 45 เซนติเมตรขึ้นไป

ลักษณะประจำพันธุ์

                เพศผู้หรือพ่อพันธุ์
               1. หัว
                    มีขาดเล็กคล้ายหัวนกยูง
                    1.1 กระโหลก กระโหลกอวบกลมยาว 2 ตอน ส่วนหน้าเล็กกว่าส่วนท้าย
                    1.2 หน้า ลักษณะคล้ายหน้านกยูง มีสีแดงจัด
                    1.3 ปาก รูปร่างคล้ายปากนกแก้ว ลักษณะแข็งแรงมั่นคง มีสีขาวอมเหลือง โคนปากใหญ่ขอบปากและ
                          ปลายปากคม ปากบนปิดปากล่างสนิท ปากบนมีร่องลึกตั้งแต่โคนตรงรูจมูกถึงกลางปาก
                    1.4 หงอน ลักษณะหน้าหงอนบาง กลางหงอนสูง ปลายหงอนกด กระหม่อม มีสีแดงจัด

                    1.5 จมูก รูจมุกกว้างและยาว ฝาปิดรูจมูกมีสีขาวองเหลือง
                    1.6 ตา มีขนาดเล็ก ตามขาวมีสีขาวองเหลือง (ตาปลาหมอตาย) มีเส้นเลือกแดงโดยรอบ หัวตาแหลม
                          เป็นรูปตัววี (V) มีลักษณะเรีวและสดใส
                    1.7 หู หูทั้งสองข้างมีขน 3 สี คือ สีขาว สีเหลือง และสีดำ ขนหูมีมากปิดรูสนิท ไม่มีขี้หู
                    1.8 ตุ้มหู ตุ้มหูเป็นเนื้อสีแดงจัดเหมือนสีของหน้า ขนาดไม่ใหญ่และไม่ยาน

                    1.9 เหนียง ต้องมีมี (ลักษณะคางรัดเฟ็ด)
                    1.10 คิ้ว โหนกคิ้วนูนเป็นสันโค้งบังเบ้าตา
                2. คอ คอยาว (2 วง) และใหญ่ กระดูกข้อถี่
                3. ลำตัว ลำตัวกลมยาว (ทรงหงศ์) จัดได้ 2 ท่อน
                     3.1 ไหล่ กระดูกซอกคอใหญ่ ไหล่กว้าง
                     3.2 อก อกกว้างใหญ่ กล้ามเนื้อเต็ม กระดูกหน้าอกแข็งแรง โค้งเป็นท้องเรือและยาว (ไม่คดงอ)
                     3.3 กระปุกหาก มีชาดใหญ่ชิดกับบั้นท้าย
                     3.4 ต่อมน้ำมัน มีขนาดใหญ่ 1 ต่อม อยู่บนกระปุกหาง
                     3.5 ตะเกียบตูด เป็นกระดูก 2 ชิ้น ออกจากกระดูกซี่โครงคู่สุดท้าย ยาวมาถึงก้น แข็งแรง
                           หนา โค้งเข้าหากัน และอยู่ชิดกัน
                 4. ปีก ปีกเมื่อกางออก จะเป็นกล้ามเนื้อปีกใหญ่หน้าตลอดทั้งปีก เอ็นยึดกระดูกแข็งแรง
                      ขนปีกขึ้นหน้าแน่นชิด มีความยาวเรียงติดต่อกันจากหัวปีกถึงท้ายปีก และยาวถึงกระปุกหาง
                 5. ขา ขาได้สัดส่วนกับลำตัว
                     5.1 ปั้นขา กล้ามเนื้อโคนขาใหญ่ทั้งสองข้าง เวลายืนโคนขาอยู่ห้างกัน
                     5.2 แข้ง มีลักษณะเรียวเล็กกลม สีขาวอมเหลือง
                     5.3 เดือย โคนมีขนาดใหญ่ ต่ำชิดนิ้วก้อย ส่วนปลายเรียว แหลมคมและงอนเล็กน้อย มีสีขาวอมเหลือง
                 6. เท้า มีความสมบูรณ์ คือ นิ้วครบ ไม่คดงอ
                     6.1 นิ้ว มีลักษณะยาว ปลายเรียม มีทองปลิงใต้ฝ่าเท้า นิ้วจะมีปุ่มตรงข้อ ลักษณะคล้ายเนื้อด้านนิ้ว
                            ละ 3 ข้อ นิ้วกลาง มีเกล็ดตั้งแต่ 20 เกล็ดขึ้นไป ส่วนนิ้วก้อยจะสั้น
                     6.2 อุ้งตีน หนังอุ้งตีนบาง เวลายืนอุ้งตีนไม่ติดพื้น
                     6.3 เล็บ โคนเล็บใหญ่ หนา แข็งแรง ปลายแหลม มีสีเหมือนแข้ง คือขาวอมเหลือง
                 7. ขน ขนเป็นมัน เงางามระยับ
                      7.1 ขนพื้น มีสีดำตลอดลำตัว
                      7.2 สร้อย มีลักษณะ "สร้อยประบ่า ระย้าประก้น" คือ สร้อยคอขึ้นหนาแน่นยาวประบ่า สร้อยหลังยาว
                             ระย้าประถึงก้น มีลักาณะเส้นเล็กละเอียด ปลายแหลม ส่วนสร้อยปีกและสนับปีกมีสีเดียวกัน
                      7.3 ขนปีก ปีกนอก (ตั้งแต่หัวปีกถึงกลางปีก) มีไม่น้อยกว่า 11 เส้น
                             ปีกใน (ตั้งแต่กลางปีกถึงปลายปีก) มีสีดำไม่น้อยกว่า 12 เส้น
                             ปีกไช (ปีกแซมปีกนอก) มีสีขาวไม่น้อยกว่า 2 เส้น เมื่อหุบปีกจะมองเห็นสีขาวแลบออกมาตาม
                             แนว ยาว ของปีก 2-3 เส้น เมื่องกางปีกออกจะมองเห็นปีกนอกมีสีขาวเป็นจำนวนมาก
                  8.
หาง ยางเป็นพวงและเป็นพุ่มเหมือนฟ่อนข้าว
                      8.1 หางพัด มีข้างละไม่น้อยกว่า 7 เส้น มีสีขาวเป็นจำนวนมาก
                      8.2 หางกระรวย คอ ขนหางคู่กลาง ซึ่งเป็นหางเอก จะมีสีขาวปลอดทั้งเส้น มีจนรองหางแระรวยหรือ
                            หางรับไม่น้อยกว่า6 เ้น และมีสีขาวเป็นจำนวนมาก
                      8.3 ระย้าหลัง เป็นส่วนที่ต่อจากสร้อยหลัง มีลักาณะปลายแหลมปกคลุมกระปุกหาง ขอบขนมีสีเหลือง
                             เหมือนสร้อยหลัง
                  9. หลัง หลังแผ่แบนขยายใหญ่
                  10. กิริยาท่าทาง
                        10.1 ท่ายืน ยีนยืดอก หัวปีกยก ท่าผงาดดังราชสีห์
                        10.2 ท่่าเดินและวิ่ง ท่าเดิน สง่าเหมือนท่ายืน เวลาเดินเมื่อยกเท้าขึ้นจะกำนิ้วทั้งหมด เมื่อ
                                 ย่างลงเกือบ ถึงพื้นดินจะแบนิ้วออกทั้งหมด เวลาวิ่ง จะวิ่งด้วยปลายนิ้ว และวิ่งย่อขาโผตัว
                                 ไปข้างหน้าเสมอ
                        10.3 ท่าขัน ขันเสียงใหญ่ ยาว ชอบกระพือปีก และตีปีกแรงเสียงดัง
                  11. ลักษณะพิเศษ
                        11.1 พระเจ้าห้าพระองค์ คือ มีหย่อมกระ (มีขนสีขาวแซม) 5 แห่ง ได้แก่ 1.หัว 2.หัวปีกทั้งสอง
                                 3.ข้อขาทั้งสอง

                        11.2 เกล็ดสำคัญ ได้แก่ เกล็ดพิฆาต เช่น เสือซ่อนเล็บ เหน็บชั้นใน ใช้บาดาล เกล็ดผลาญศัตรู
                                นอกจากนี้ยังมีเกล็ดกากบาท จักรนารายณ์ ฯลฯ
                        11.3 สร้อยคอ สร้อยหลัง สร้อยปีก (สนับปีก) เป็นสีเหลืองทอง เรืยกว่า เหลืองประภัสสร
                        11.4 สร้อยสังวาลย์ เป็นสร้อยบริเวณด้านข้างลำตัว มีลักษณะและสีเดียวกับสร้อยคอ และสร้อยหลัง
                        11.5 ก้านขนสร้อยและหางกระรวย มีสีขาว
                        11.6 บัวคว่ำ-บัวหงาย บริเวณด้านใต้โคนหางเหนือทวารหนัก มีขนประสานกันลักษณะแหลมไปที่
                                โคนหางดูคล้ายบัวคว่ำ-บัวหงาย

ลักษณะที่เป็นข้อบกพร่องของเพศผู้หรือพ่อพันธุ์

                    1. ข้อบกพร่องร้ายแรง
                        
1.1 กระดูกอกคด
                         1.2 นิ้วหรือเท้าบิดงอ
                         1.3 ไม่มีเดือย
                         1.4 แข้งไม่ขาวอมเหลืองตลอด (แข้งมีสีดำหรือแข้งลาย)
                     2. ข้อบกพร่องไม่ร้ายแรง
                         2.1 เท้าเป็นหน่อ
                         2.2 ปากไม่ขาวอมเหลืองตลอด หรือมีจุดดำที่โคนปาก
                         2.3 ในขณะหุบปีก ขนปีกมีสีขาวแลบออกมาทางด้านขวาง คล้ายปีกนกพิราบ
                         2.4 เดือยหัก หรือตัดเดือย
                         2.5 สุขภาพไม่สมบูรณ์ (เจ็บป่วย หรือมีบาดแผล)
                         2.6 ลักษณะไม่เป็นไปตามลักษณะประจำพันธุ์ข้างต้น

เพศเมียหรือแม่พันธุ์
                      1. หัว มีขนาดเล็กคล้ายหัวนกยูง ได้แก่ กระโหลก หน้า ปาก หงอน จมูก ตา หู และคิ้ว มีลักษณะ
                          คล้ายเพศผู้หรือพ่อพันธุ์
                      2. คอ คอยาวใหญ่ และกระดูกคอถี่
                      3. ลำตัว มีลำตัวยาวกลม (ทรงหงส์) ได้แก่ ไหล่ อก กระปุกหาง ต่อมน้ำมัน มีลักษณะคล้ายเพศผู้
                          หรือพ่อพันธุ์ ส่วนปลายของตะเีกียบตูดห่างกัน ทำให้ไข่ดกและฟองโต
                      4. ปีก ลักษณะทั่วไปคล้ายกับเพศผู้หรือพ่อพันธุ์
                      5. ขา ได้สัดส่วนกับลำตัว ปั้นปาและแข้งมีลักษณะเช่นเดียกับเพศผู้หรือพ่อพันธุ์
                      6. เท้า มีความสมบูรณ์ ทั้งนิ้ว อุ้งตีน และเล็บ
                      7. ขน ขนเป็นมันเงางาม ขนพื้นมีสีดำตลอดลำตัว มีขนสีขาวกระ (สีขาวแซม) บริเวณหัว หัวปีก
                          และข้อเท้า (ลักษณะพระเจ้าห้าพระองค์) ขนปีกเมื่องหุบปีก มีสีขาวแลบออกมาตามแนวยาว
                          ของปีกไม่เกิน 2-3เส้น เมื่องกางปีก จะมีสีขาวเป็นจำนวนมาก
                      8. หาง มีหางพัดเป็นจำนวนมาก ชี้ตรงหรือตั้งขึ้นเล็กน้อย มีสีขาวแซม
                      9. หลัง เช่นเดียวกับเพศผู้หรือพ่อพันธุ์
        
             10. กิริยาท่าทาง การยืน เดิน และวิ่ง เช่นเดียวกับเพศผู้หรือพ่อพันธุ์ แต่มีลักษณะความเป็นแม่พันธุ์
                             หรือเพศเมีย
                      11. ลักษณะพิเศษ มีลักษณะพระเจ้าห้าพระองค์ และเกล็ดที่สำคัญ เช่นเีดียวกับเพศผู้หรือพ่อพันธุ์                             หากมีเดือยจะดีมาก และมีสีขาวอมเหลืองด้วย

ลักษณะที่เป็นข้อบกพร่องของเพศเมียหรือแม่พันธุ์
                      1. มีลักษณะเป็นข้อบกพร่องร้ายแรงเช่นเดียวกับเพศผู้หรือพ่อพันธุ์ เช่น กระดูกอกคด                           เท้าเป็นหน่อและนิ้วหรือเท้าบิดงอ
                      2. ขนปีกและขนหาง มีจุดขาวมากเกินกว่า 10 เปอร์เซ็นต์
                      3. สุขภาพไม่สมบูรณ์ (เจ็บป่วยหรือมีบาดแผล)
                      4. ลักษณะที่ไม่เป็นไปตามลักาณะประจำพันธุ์ข้างต้น                      


********************************************************